Beheersing van lawaai op de werkvloer

Wanneer er sprake is van schadelijk geluid op de werkplek, kunt u overwegen of de blootstelling van werknemers kan worden beperkt met beheersmaatregelen.

Ga naar:

Kunnen we het geluid beheersen?

Het concept van een hiërarchie van beheersmaatregelen wordt veel toegepast voor gezondheid en veiligheid op het werk. Het uitgangspunt is dat het effectiever is om het lawaai aan de bron te verwijderen of te verminderen dan om de manier waarop mensen werken te veranderen of om werknemers te verplichten gehoorbeschermers te dragen.

Een werkgever kan bijvoorbeeld in de ontwerpfase al de nadruk leggen op machines en processen met een laag geluidsniveau. Maar als het niet haalbaar is om het lawaai te elimineren, moeten technische of organisatorische beheersmaatregelen worden ingezet om de blootstelling aan lawaai en het risico van lawaaidoofheid te verminderen.

Technische beheersmaatregelen hebben betrekking op aanpassingen van machines, processen of omgeving om ervoor te zorgen dat er minder geluidsenergie wordt geproduceerd of overgedragen aan de werknemers. Het is vaak het meest effectief om hoge geluidsniveaus die bij de lawaaionderzoeken zijn gevonden, aan de bron te beperken.

Organisatorische beheersmaatregelen hebben als doelstelling de blootstelling aan lawaai te verminderen door de tijd te beperken die werknemers doorbrengen in lawaaierige gebieden. Deze maatregelen zijn vaak nodig als technische beheersmaatregelen niet haalbaar of kosteneffectief zijn.

Hoofdpunten

Beheersing van lawaai:
- Wordt beschouwd als de meest effectieve methode om de risico's van lawaai te beperken.
- Kan worden toegepast door tijdens het procesontwerp te letten op het geluidsniveau en door technische of organisatorische beheersmaatregelen te nemen.
- Een bedrijf kan zo het aantal werknemers in een programma voor gehoorbehoud beperken.

Belangrijke termen

Gehoorbehoud - belangrijke termen (PDF, 249 kB)

• Absorptie

• A-weging

• Bij aanschaf letten op geluidsniveau

• Demping
• Isolatie

• Lawaaionderzoek

• Reflectie

• Tijdgewogen gemiddelde

De voordelen van het beheersen van lawaai

Werkgevers die verschillende methoden inzetten om lawaai te beheersen, kan dit meerdere voordelen opleveren:
1. Risico van lawaaidoofheid en gevolgen voor de gezondheid van werknemers beperken.
2. Besparen op tijd en kosten voor het instellen van een programma voor gehoorbehoud als de blootstelling aan lawaai door de beheersmaatregelen lager wordt dan het nationale actieniveau.
3. Afhankelijkheid van gehoorbeschermers verminderen.
4. Meer opties voor geschikte gehoorbeschermers mogelijk maken.
5. Persoonlijke communicatie en radiocommunicatie verbeteren met minder achtergrondgeluiden die gesprekken verstoren.
6. Eenvoudig voldoen aan de nationale regelgeving voor blootstelling aan lawaai op het werk.
7. Verantwoordelijkheid nemen en demonstreren aan werknemers dat de werknemer het terugdringen van gezondheidsrisico's als gevolg lawaai serieus neemt.

Aan de slag met geluidsbeheersing

U kunt natuurlijk een beroep doen op een expert voor geluidsbeheersing om de situatie te beoordelen en oplossingen voor u te ontwerpen, maar het is zeer nuttig om de werknemers die werkzaam zijn op lawaaierige plekken, te betrekken bij het zoeken naar manieren om het lawaai terug te dringen. Een consultant beschikt over veel technische kennis, maar de mensen die dag in dag uit in het lawaai staan te werken, komen vaak met praktische en eenvoudige oplossingen omdat ze de processen en apparatuur van binnen en buiten kennen.

Stap 1. Lawaai op het werk meten

Het klinkt misschien voor de hand liggend, maar er kan pas een begin worden gemaakt met de beheersing van schadelijk lawaai op het werk als de werkgever een lawaaionderzoek heeft uitgevoerd en de resultaten heeft geanalyseerd. Door het geluid in verschillende delen van het bedrijf te bewaken en door het geluidsniveau van verschillende processen, taken en hulpmiddelen te meten, kan de werkgever de gegevens verzamelen die nodig zijn om te bepalen voor welke werknemers en gebieden beheersmaatregelen het meest nodig zijn en hoe en waar kostbare resources kunnen worden ingezet om de beste resultaten te bereiken. Vervolgens kan een uitgebreider onderzoek naar lawaaibeheersing worden uitgevoerd om de bronnen van lawaai te identificeren en om de optimale oplossing te selecteren.

Samenvouwen
Stap 2. Bij aanschaf en ontwerp letten op geluidsniveau

Apparatuur en processen minder lawaaierig maken tijdens ontwerp en fabricage is doeltreffender en voordeliger dan achteraf beheersmaatregelen nemen. Deze aanpak is vergelijkbaar met preventie door ontwerp. Hierbij ligt de nadruk op het voorkomen of beheersen van de risico's door machines of gereedschap te kiezen die minder lawaai maken. Dit wordt toegepast als er nieuwe productieprocessen worden ontworpen of oudere apparatuur of processen worden vervangen.

Samenvouwen
Stap 3. Bepalen welke bronnen het grootste risico vormen

Prioriteit geven aan projecten met het grootste potentieel is een belangrijke stap in het bereiken van het meest economische resultaat. Het lijkt misschien logisch te kijken naar de grootste bron van lawaai, maar het is mogelijk dat u het blootstellingsniveau significant meer kunt verminderen door eerst de gebieden aan te pakken die het dichtst liggen bij de werkplek van een groot percentage van uw werknemers. Sommige beheersmaatregelen zijn relatief goedkoop en kunnen als ze goed werken, rekenen op enorme ondersteuning van werknemers en management.

Samenvouwen
Stap 4. Opties voor lawaaibeheersing overwegen
Vaak is een meerledige aanpak nodig met zowel technische als organisatorische beheersmaatregelen
- Technische maatregelen zijn bijvoorbeeld veranderingen in de bron en de overdrachtsweg van het lawaai. Een ingenieur voor geluidsbeheersing kan de doeltreffendheid van verschillende maatregelen voor uw unieke situatie bepalen, inclusief: isolatoren, omkastingen, schokdempers, dempers en barrières;
- Organisatorische beheersmaatregelen kunnen vanuit technisch oogpunt minder ingewikkeld zijn, maar kunnen verstorend zijn als ze gepaard gaan met uitgebreide wijzigingen in arbeidsorganisatie en werkstroom. Het is geen probleem in stellen dat werknemers niet langer dan een bepaalde tijd in een lawaaierige omgeving mogen werken of bepaalde werkzaamheden mogen uitvoeren. Maar handhaving van dergelijke grenswaarden is vaak lastiger.
Samenvouwen
Stap 5. De haalbaarheid evalueren
De werkgever is verplicht om lawaai te beheersen zoals uiteengezet in de Europese richtlijn 2003/10/EG voor fysische agentia (lawaai). Het kan tamelijk eenvoudig zijn om aan te tonen dat een bepaalde oplossing voor lawaaibeheersing technisch haalbaar is, maar de economische aspecten zijn vaak moeilijker te beoordelen.

Enkele punten waarmee u rekening moet houden:
- Is de vermindering van het geluidsniveau die kan worden bereikt met een bepaalde maatregel, groot genoeg om de kosten te rechtvaardigen in vergelijking met de kosten van een programma voor gehoorbehoud?
- Wat zijn de directe investeringen voor installatie en wat de doorlopende kosten voor invoering van de maatregelen?
- Welke gevolgen hebben de maatregelen op de processen in uw organisatie en de werkstroom? Wat is de impact op de efficiëntie?
Samenvouwen
Stap 6.De effectiviteit van maatregelen evalueren

Voer geluidsmetingen uit na invoering van de maatregelen en herhaal deze regelmatig om te resultaten te verifiëren en vast te leggen. Stel een schema op voor de bewaking van de materialen en mechanismen voor lawaaibeheersing daar deze in de loop der tijd als gevolg van slijtage in kwaliteit afnemen. Kijk bij elke wijziging in processen en productie wat de mogelijke gevolgen zijn voor bestaande beheersmaatregelen.

Samenvouwen

Vereisten

Wat is vereist?

De grenswaarden en actiewaarden voor blootstelling worden in detail beschreven in de Europese richtlijn 2003/10/EG voor fysische agentia (lawaai). Er moeten geschikte gehoorbeschermers ter beschikking worden gesteld aan werknemers als de onderste actiewaarde voor blootstelling wordt bereikt. Bij bereiken van de bovenste actiewaarde voor blootstelling moeten deze verplicht worden gesteld. De rol die gehoorbeschermers kunnen spelen bij het bereiken van de grenswaarde, is duidelijk beschreven.
Gehoorbescherming als alternatief voor technische beheersmaatregelen

Als lawaai niet aan de bron kan worden verminderd tot de toegestane grenswaarden voor blootstelling zoals uiteengezet in de Europese richtlijn 2003/10/EG voor fysische agentia (lawaai), moet de werkgever geschikte gehoorbeschermers ter beschikking stellen en erop toezien dat ze worden gebruikt in de vastgelegde gebieden. In de Europese norm EN 458:2016 vindt u uitgebreide informatie over het kiezen, gebruiken en verzorgen van geschikte gehoorbeschermers. De norm wijst op het belang van een zogenaamde pasvormtest om de effectiviteit van gehoorbeschermers op de werkvloer te verbeteren. 3M raadt ten zeerste aan pasvormtests uit te voeren omdat dit ook een waardevol trainings- en motiveringsmoment is.

Basisbeginselen van lawaaibeheersing

Het geluid waaraan werknemers worden blootgesteld, kan worden beperkt door beheersmaatregelen toe te passen op de bron van het lawaai, de overdrachtsweg of de ontvanger.

Bron
De bron van het lawaai is een trillend object: de trillingen van een machine of een stuk gereedschap worden als lawaai doorgegeven aan de werkplek.

Overdrachtsweg
Geluid verplaatst zich natuurlijk door de lucht, maar ook door vaste materialen zoals vloeren, muren en ramen.

Ontvanger
In gehoorbehoud is de ontvanger de werknemer.

Voorbeelden van organisatorische beheersmaatregelen
Organisatorische beheersmaatregelen hebben als doelstelling de blootstelling aan lawaai te verminderen door de tijd te beperken die werknemers doorbrengen in lawaaierige gebieden. Deze maatregelen zijn vaak nodig als technische beheersmaatregelen niet haalbaar of kosteneffectief zijn.

Een werkgever kan bijvoorbeeld in de ontwerpfase al de nadruk leggen op machines en processen met een laag geluidsniveau. Maar als het niet haalbaar is om het lawaai te elimineren, moeten technische of organisatorische beheersmaatregelen worden ingezet om de blootstelling aan lawaai en het risico van lawaaidoofheid te verminderen.

Bron

Voer processen waarvoor lawaaierige apparatuur nodig is, uit als er minder werknemers aanwezig zijn, bijvoorbeeld 's nachts

Schakel bronnen van lawaai uit tussen werkzaamheden of wanneer er werknemers aanwezig zijn.

Overdrachtsweg

Beperk toegang tot lawaaierige plekken

Ontvanger

Pas taakroulatie toe gedurende de dag om de blootstelling te verdelen

Stel tijdlimieten in voor bepaalde werkzaamheden of het gebruik van lawaaierig gereedschap
Voorbeelden van technische beheersmaatregelen
Technische beheersmaatregelen hebben betrekking op aanpassingen van machines, processen of omgeving om ervoor te zorgen dat er minder geluidsenergie wordt geproduceerd of overgedragen aan de werknemers. Het is vaak het meest effectief om hoge geluidsniveaus die bij de lawaaionderzoeken zijn gevonden, aan de bron te beperken.

Bron

Voer onderhoud aan gereedschap en apparatuur routinematig uit, bijvoorbeeld tandwielen smeren en pakkingen vervangen

Verminder trillingen waar mogelijk

Pas het productieproces of de methode aan door wijzigingen aan te brengen in:

Snelheid

Druk

Mechanische beheersmaatregelen

Richting van de luchtstroom

Overdrachtsweg

Isoleer de geluidsbron met behulp van veren of blokjes om te voorkomen dat het lawaai wordt overgedragen door vloeren of wanden

Plaats een omkasting om de geluidsbron

Plaats een barrière tussen de geluidsbron en de werknemer

Isoleer de werknemer van de bron in een ruimte of cabine

Installeer geluidsabsorberende materialen om directe geluidsoverdracht of reflectie te beperken

Ontvanger

Installeer videomonitoren of afstandsbedieningen zodat werknemers apparatuur op grotere afstand van bronnen van lawaai kunnen bedienen

Train werknemers gereedschappen en arbeidsmiddelen te gebruiken op een wijze die minder lawaai produceert

Zie erop toe dat werknemers gehoorbescherming dragen

Soorten technische beheersmaatregelen

Afbeeldingen voor geluidsbeheersing gebruikt met goedkeuring van Associates in Acoustics, Inc.

Isolatie
Veren, schuim of ander dempend materiaal wordt ingezet om de overdracht van lawaai van de bron naar vloeren, wanden of aangesloten apparatuur te beperken.

Bijvoorbeeld veren op de steunen van een op de vloer gemonteerde motor om de geluidsenergie te beperken die wordt doorgegeven aan de vloer en de rest van het gebouw.
Demping
Materialen zoals schuim, hars of tape op een object aanbrengen of het object aanpassen zodat het minder trilt.

Bijvoorbeeld een harslaag aanbrengen op de buitenkant van een metalen bak om de trillingen te beperken als er onderdelen in de bak vallen
Reflectie
Barrières of scheidingswanden worden in het geluidspad geplaatst om weerkaatsing richting werknemers te voorkomen

Er kan bijvoorbeeld een muur of omkasting rond een compressor worden gebouwd zodat er minder directe blootstelling aan lawaai is
Vervanging
Onderdelen van een lawaaierig systeem aanpassen of vervangen zodat het minder lawaai maakt

Bijvoorbeeld overstappen op een stillere spuitmond of stalen wielen op een trolley vervangen door geluidsarme rubberwielen
Aanpassing
Een proces veranderen om het minder lawaaierig te maken

Als producten in een bak vallen, kan bijvoorbeeld de valafstand korter worden gemaakt zodat er minder lawaai wordt gemaakt
Absorptie
Geluidsabsorberende materialen worden in een ruimte geplaatst om de weerkaatsing en opbouw van geluid te beperken

Akoestische tegels op een hard oppervlak verminderen bijvoorbeeld de weerkaatsing van geluid in een ruimte

Verder dan de basis

De voordelen van effectieve lawaaibestrijding (zoals hierboven beschreven) kunnen worden uitgebreid door bij aanschaf rekening te houden met het geluidsniveau.

Waarom letten op het geluidsniveau? Op basis van U.S. NIOSH*
Lawaaidoofheid kan worden voorkomen als de dagelijkse niveaus van blootstelling worden verminderd tot de grenswaarden voor dagelijkse blootstelling die zijn uiteengezet in de Europese richtlijn 2003/10/EG voor fysische agentia (lawaai). Bij aanschaf van machines letten op het geluidsniveau kan de werkgever helpen onder de toegestane blootstellingsniveaus te blijven. Door tijdens de ontwerpfase te letten op het geluidsniveau kunnen werkgevers voorkomen dat ze eerst grote investeringen doen en verplichtingen voor de lange termijn aangaan om vervolgens te bemerken dat er kostbare beheersmaatregelen nodig zijn.

Voordelen van letten op het geluidsniveau
- Minder risico van gehoorverlies.
- Minder kosten op lange termijn voor audiometrisch tests, persoonlijke beschermingsmiddelen en schadevergoeding aan werknemers. Deze besparingen kunnen worden behaald op een breed scala aan machines en apparatuur.
- Helpt bedrijven te voldoen aan Europese en nationale regelgeving.
- Minder effect van lawaai op de gemeenschap.
Schatting van de kostenbesparingen
Hulpmiddelen waarmee u kunt bepalen hoe kosteneffectief de aanschaf van stillere machines is, zijn hier verkrijgbaar.

Voorbeelden van succesvolle strategieën voor lawaaibeheersing
Het programma Safe-In-Sound verleent een onderscheiding aan werkgevers en andere organisaties die een succesvol programma ter voorkoming van gehoorverlies hebben opgezet en die innovatief te werk gaan om de blootstelling aan lawaai te verminderen.

Hebt u hieraan gedacht?

- Een wedstrijd 'lawaaibeheersing' organiseren waarin onderhoudswerknemers oplossingen aandragen voor problemen met lawaai die door uw personeel zijn gemeld?
- Systemen met perslucht op lekkage controleren om te besparen op energiekosten en om de blootstelling aan lawaai te verminderen?
- Hoeveel kost uw programma voor gehoorbehoud u jaarlijks per werknemer? Hoeveel kunt u besparen door de blootstelling terug te dringen tot onder het actieniveau?
- Bij aanschaf van machines letten op het geluidsniveau zodat er geen nieuwe bronnen van lawaai worden geïntroduceerd in de productiegebieden?
- Als doel instellen dat er per jaar een of meer projecten voor lawaaibeheersing worden uitgevoerd?
- Het geluid meten na invoering van een beheersmaatregel om het succes van het project te volgen?
- Een logboek bijhouden van alle projecten voor lawaaibestrijding?
- Gegevens over blootstelling aan lawaai van werknemers bijwerken om resultaten in de loop der tijd te weerspiegelen?
- Een strategisch langetermijnplan voor vermindering van blootstelling aan lawaai opstellen waarbij de grootste prioriteiten het eerst worden aangepakt?

Informatiebronnen voor geluidsbeheersing

Vervolg uw reis naar gehoorbehoud: Beschermen

LET OP: Deze informatie is gebaseerd op geselecteerde actuele nationale vereisten. Andere nationale of lokale vereisten kunnen verschillen. Raadpleeg altijd de gebruikersinstructies en houd u aan de nationale regelgeving. Deze website geeft een overzicht van algemene informatie en mag niet derhalve de enige basis zijn voor specifieke beslissingen. Het lezen van deze informatie is geen waarborg voor expertise op het gebied van veiligheid en gezondheid. De informatie is actueel op de datum van publicatie en eisen kunnen in de toekomst veranderen. U mag niet alleen op deze informatie vertrouwen, want bij de inhoud horen meestal ook aanvullende en/of verhelderende gegevens. Alle toepasselijke nationale wet- en regelgeving moet worden opgevolgd.

Neem contact op met uw lokale 3M kantoor voor meer informatie.